aralar mendiko santutegia
Aralar mendiko santutegia Aralar mendilerroan dago.Euskal Herrian dugun erromanikoaren erakusgarri
paregabea da. Tenpluari buruz iritsi zaigun lehen aipamena XI.
mendekoa da, baina bi mende lehenago toki berean beste tenplu bat zegoen.
Santutegia 1.237 metroko garaieran dago, trikuharri ugariko ingurune batean.
Santutegira igotzeko, Uharte Arakiletik oinez joateko aukera dago edo bestela,
Lekunberritik, kotxez joateko errepide bat dago.
Mendiari eta santutegiari
buruz, kondaira asko daude baina ezagun bat Teodosio Goñikoarena da:
“Duela urte asko, bazen
Teodosio izeneko gudari bat. Guda batetik itzultzean, bidean gizon arraro bat
agertu zitzaion (deabrua zena) eta bere emazteak maitale ezkutu bat zuela esan
zion. Amorruz, Teodosio etxera itzuli zen eta bere logelan bi pertsonen
gorputzak ikusi zituen. Ezpata aterata, biak hil egin zituen. Logelatik ateratzean,
bere emaztearekin topo egin zuen eta bere emazteak esan zion logela horretan
bere gurasoak zeudela, bisitan etorriak, etxeko logelarik honena eman ziela,
haiena. Teodosio, egin zuenagatik jota gelditu zenez, bere zigorra onartu zuen:
kate lodi bat gerrian zuela izarpean lo egitea, katea gastatu eta erori arte,
hori izango zelako Jainkoak barkatzen zion seinalea. Teodosio, Aralarko
mendietan bizitzea erabaki zuen eta zazpi urte zeramala hor bizitzen, egun
batean, leize zulo batera hurbiltzean herensuge ikaragarri bat agertu zitzaion
bere aurrean. Herensugea, gose zen eta Teodosio ikusirik, berarengana joan zen,
jateko prest.
Teodosio gizajoa, neka-neka
eginda ezin zen mugitu ere egin, eta San Migeli laguntza eskatzen hasi zen.
Antza denez, San Migelek entzun egin zion eta bere alde, zerutik jaitsi zen.
Iristean, herensugearekin borrokan aritu ondoren, hil egin zuen. Herensugea
lurrera erortzeaz batera, Teodosioren kateak apurtu eta lurrera erori ziren.
Teodosio eta bere emazteak,
eskerronez, santutegi hau eraiki zuten.”
Kondaira
hau dela eta, santutegian kate horren zati omen dago.Kate horiek, esaten duten
bezala, gorputzaren inguruan hiru itzuli emanez gero, buruko eta hagineko
mina sendatu egiten dituzte.
Horrez
gain, santutegiko horman zulo bat dago, diotenez, infernuko hotsak entzuten
direla. Burua zuloan sartuz gero, buruko minak kentzen omen dira.
Asko
dira egiten diren ospakizunak eta erromeriak, bai Nafarroa aldetik, baita
Gipuzkoatik ere.
Adibidez,Berriozar-era,
urtero etortzen da, udaberrian, Trinitatearen igande aurreko ostegunean.
Jakin
ezazue ere San Migel Euskal Herriaren zaindaria dela.
MIKEL GUREA
ZAIZU EUSKAL HERRIA
